|
فصل
اول
تاریخچه
تعریف عام تجارت
تعریف تجارت از
دیدگاه Clarke
تعریف تجارت
الکترونیک از دیدگاه ارتباطات
تعریف تجارت
الکترونیک از دیدگاه فن آوری اطلاعات
تعریف تجارت
الکترونیک از دیدگاه تجاری
تعریف تجارت
الکترونیک
فصل دوم
ارتباط بانکداری
الکترونیکی با تجارت الکترونیکی
فصل سوم
ارتباط گمرک با
تجارت الکترونیکی
فصل چهارم
امنیت در تجارت
الکترونیکی
فصل پنجم
نتیجه گیری
فصل اول
تاریخچه
استفاده از فناوریهای الکترونیکی در انجام امور بازرگانی پیشینهای نسبتا طولانی
دارد . در حقیقت ، نیاز به تجارت الکترونیکی از تقاضاهای بخشهای خصوصی و عمومی
برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتری ، و هماهنگی موثر
درون سازمانی نشآت گرفته است .
میتوان گفت این نوع تجارت ، از حدود سال 1965 آغاز شد که مصرف کنندگان توانستند
پول خود را از طریق ماشینهای خود پرداز (ATM) دریافت کرده و خریدهای خود
را با کارتهای اعتباری انجام دهند . پیش از توسعه تکنولوژی های مبتنی بر اینترنت
در سالهای آغازین دهه 90 ، شرکتهای بزرگ دست به ایجاد شبکه‌های کامپیوتری با
ارتباطات مشخص ، محدود و استاندارد شده برای مبادله اطلاعات تجاری میان یکدیگر
زدند . این روش ، مبادله الکترونیکی دادها (EDI) نامیده
شد . درآن سالها ، لفظ تجارت الکترونیکی ، مترادف با مبادله الکترونیکی دادهها
بود . ایجاد و توسعه اینترنت و شبکه جهان گستر ، باعث خلق فرصتهای زیادی برای
توسعه و پیشرفت زیر ساختهاوکاربردهایتجارتالکترونیکگردید.
از نظر استادان جهش تکنولوژی اطلاعات دو دوره بیست ساله سرگذاشته و اکنون وارد
دوره سوم شدهاست .
1955–1974:عصرپردازشالکترونیکیدادهها (EDP)
1975–1994:عصرسیستمهایاطلاعاتیمدیریت (MIS)
1995–2014:عصراینترنت (Internet)
هر بیست ساله ، امکانات تجارت الکترونیکی را متناسب با تواناییهای تکنولوژی
اطلاعاتی آن عصر فراهم آورده است . در حالیکه ماشینهای خود پرداز و کارتهای
اعتباری در عصر بیست ساله نخست به جریان افتادند ، در عصر دوم امکان استفاده از
مبادله الکترونیکی دادهها (EDI) ، سیستم بانکی بین المللی (Swift) و انتقال
وجه الکترونیکی (EFT) فراهم شد . اما توسعه
اینترنت و کاربردهای تجاری آن ، باعث تحولی اساسی در این روند شده است ، به گونهای
که در روند تکاملی تجارت الکترونیک ، میتوان میان تجارت الکترونیکی سنتی و نوع
اینترنتی آن تمایز محسوسیقائلشد
تعریف عام تجارت :
هر نوع ارائه کالا یا خدمات ، که معمولاً ( نه همیشه ) بخاطر پول انجام
می پذیرد .
از تجارت الکترونیک ، تعاریف متعددی ارائه شده است . در حقیقت مجموعه متنوع
وسیعی از تعاریف و مفاهیم برای تجارت الکترونیک وجود دارد که موضوعات ، کاربردها
، و مدلهای گوناگونی را در بر می‌گیرد. درگونهای از این موارد ، کوشیده شده
است که تعاریف عامی ارائه شود و در گونههای دیگر در تعاریف به نوع فعالیت ،
امکانات ارتباطی و تجهیزات مورد استفاده ،
تعریفتجارتالکترونیکازدیدگاهClarke:
هر نوع مبادله اطلاعات مربوط با امور تجاری از طریق ابزار الکترونیکی ،
حتی تلفن و فاکس (سال1997)
تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا (European
union) :
1-“انجامتجارتبصورتالکترونیکی“(سال1998)
2- “ هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا
تماس مستقیم فیزیکی،بهصورتالکترونیکیتعاملکنند.“(سال2001)
تعریفتجارتالکترونیکازدیدگاهارتباطات:
تحول خدمات ، کالا ومحصولات اطلاعاتی از طریق خطوط تلفن ، شبکه‌های کامپیوتری و
سایر وسائلارتباطی
تعریفتجارتالکترونیکازدیدگاهفنآوریاطلاعات:
آن دسته از کاربردهای فن آوری اطلاعات که به صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت
دادن جریانکاریومبادلاتتجاریایجادشدهاست
تعریفتجارتالکترونیکازدیدگاهتجاری:
ابزاری است که کسب و کارهای مختلف ، شرکای آنها و مشتریان آنها را قادر میسازد
که موضوعاتی چون کیفیت خدمات ، سرعت تحویل و ... را ارتقاء وموضوعاتی همچون
هزینه‌ها راکاهشدهد.
تعریفتجارتالکترونیک: :
تعامل سیستمها ارتباطی (Communication) ،
سیستمهای مدیریت اطلاعات (Data Management) و امنیت (Security) که
بواسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروشمحصولاتویاخدماتمیسرمیگردد.
.
بنابراینتعریفاجزاءاصلیتجارتالکترونیکعبارتنداز:
1-
Communications(سیستمهایارتباتی)
2- DATA
Management(سیستمهایمدیریتدادهها)
3- Security(امنیت)
فصل دوم
ارتباطبانکداریالکترونیکی
با تجارتالکترونیکی
تجارت
الکترونیک و فن آوری اطلاعات (E - Commerce & IT )
مقدمهایبرIT:
تکنولوژی اطلاعات ، روش کارکرد افراد ، سازمانها و دولتها را دگرگون کرده و امور
اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است . آموزش ، بهداشت ،
صنعت و تولید ، تجارت ، بانکداری ، خدمات وحتی نحوه گذاران اوقات فراغت و
سرگرمیها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفتهاند .
تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید ، صنایع نوین و خلاقیتهای پیاپی شده و
تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است . نزدیکی روز افسون مردم جهان به
یکدیگر ، تعامل فرهنگها ، و ... نمونههایی از این پیامدها است . از دیدگاه علمی
، نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک ودانش هوا فضا ، یکی از سه
شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود . پیشرفتهای
تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحبنظران آن را با پدیدههایی
چون “ اختراع ماشین بخار “ مترادف دانسته اند . در بعد اقتصادی نیز “ اهمیت دست
یابی سریع به اطلاعات صحیح “ کلید پیروزی در عرصهرقابتجهانیمحسوبمیشود .
سطوحتجاریالکترونیک (E-Commerce
levels)
تجارت الکترونیک را میتوان به سطوح مختلفی تقسیم بندی کرد . هر یک از ابعاد سه
گانه اصلی تجارت ، یعنی محصول یا خدمات مورد مبادله ، فرآیند فروش و تحول خدمات
پس از فروش میتوانند از حالت فیزیکی و کاملا ملموس تا حالت الکترونیکی و نرم
افزاری (یا اصطلاحاً مجازی ) تغییر نمایند . در حالتی که در تجارت سنتی هر سه
عامل ، فیزیکی و کاملا قابل لمس هستند ، در تجارت کاملا الکترونیکی (بالاترین
سطح تجارت الکترونیک ) هر سه عامل حالت الکترونیکی دارند . ترکیبات گوناگون از
حالتهای فیزیکی و الکترونیکی سطوح مختلف تجارت الکترونیکی را شکلمیدهند. .
لذا تجارت الکترونیک میتواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری (Business
Cycle) بکار گرفته شود . چرخه تجاری از موارد یافتن کالاها و خدمات
متناسب با نیازها و یافتن راههای مبادله مورد توافق (جستجو و مذاکره ) ، سفارش ،
حمل و پرداخت بها (اجرای توافق وپرداخت ) ، فعالیتهای پس از فروش مثل گارانتی و
خدمات پس از فروش تشکیل شده است .
سدان در تلاش برای تعریف تجارت الکترونیک مولفه‌های زیر را در مراحل مختلف تجارت
تعریفمیکند.
تاثیر گذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح تجارت قابل لمس و بررسی است از جمله :
رقابت(Competition)
بازاریابی(marketing)
توزیع(distribution)
خدماتوسرویسدهی(services)
فروش(sales)
تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی
(Traditional commerce & e commerce)
هر فن آوری
پیشرفته ، ایجاد تهدیدها وفرصتهای جدیدی برای سازمانها میشود . تغییر در فن
آوری ، موجب تغییر در قانونمندی های بازرگانی شرکتها و متحول ساختن سیستمهای
سازمانی و اجتماعی میگردد . تکنولوژی اطلاعات به عنئان لبه پیشرو تکنولوژی های
جدید در سه پارامتر سرعت ، دقت و هزینه فعالیتها میتواند تاثیر گذار باشد .
تکنولوژی اطلاعات میتواند پنج مزیت عمده ایجاد کند : ارزانتر (تولید خرجیهای
مشابه با هزینه کمتر ) ، بیشتر (تولید خروجیها ییشتر و با هزینه مشابه ) ،
سریعتر (تولید خروجیهای مشابه با همان هزینه در زمان کمتر ) ، بهتر (تولید
خروجی های مشابه با همان هزینه وهمان زمان ولی با تجارت الکترونیک ، موانع
جغرافیای و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر میدارد و باعث ارتقای
ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی وبین المللی میشود . تجارت الکترونیک
طریق هدایت کسب و کار را تغییر میدهد و بدین ترتیب باعث تبدیل بازارهای سنتی به
شکلهای جدیدتر میشود .
در زمینه معرفی و تبلیغ محصول ، استفاده از تجارت الکترونیک ، به خصوص با
استفاده از اینترنت ، دچار محدودیتهای موجود در تبلیغات متعارف نبوده و در هر
زمان در دسترس است و میتواند برایهرگروهخاصمصرفکنندگانتغییریابد. .
تجارت الکترونیک- RFID -پدیده ای نو در بانکداری الکترونیک
با
افزایش استفاده از اینترنت بر روی گوشی های موبایل ، روش های سنتی سرویس دهی به
مشتریان مبدل به روش هایی شده است که به نحوی بتوانند از این سرویس بهره گیرند .
بر اساس آمارهای موجود دامنه گسترش استفاده از ابزارهای موبایلی بالاتر از هر
فناوری دیگری است واین مساله ، تجارت سیار را ب شکل انقلابی جهانی در آورده است
که با همان سرعت وقع در کشورهای پیشرفته ، در کشور ای در حال توسعه نیز در حال
رخ دادن است.طبق تحقیقات به عمل آمده در طی سالهای اخیر در سطح جهان ، تعداد
کاربران اینترنت از طریق ابزار های سیار برای اولین بار از تعداد کاربران
اینترنت از طریق رایانه های شخصی ( خطوط ارتباطی ثابت ) پیشی گرفته است. این
مساله خود بیانگر پتانسیل قوی تجارت سیار است که میتواند در آینده نزدیک بیشترین
سهم از بانکداری الکترونیکی رابه خود اختصاص دهد . بانکداری سیار به عنوان یکی
از مهمترین حوزه های تجارت سیار دارد .بخش اعظمی از نقل و انتقالات پولی در شبکه
تجارت سیار ، از طریق بانک ها وشبکه بانکداری سیار آن ها انجام میشود ،لذا
بانکداری سیار از یک سو با مشتریان خود در ارتباط است واز سوی دیگر قادر است
برای سایر بنگاه هایی که در حوزه تجارت الکترونیکی فعالند،خدمات مالی موثر تامین
کند .عواملی که توجه بانک ها را به شدت به سمت استفاده هرچه بهینه تر از
ابزارهای موبایل جلب کرده است :امکان بی نظیر خدمات موبایلی در کاهش هزینه های
اریه خدمات بانکی وسرعت واامنیت بالای آنها میباشد همچنین به علت مشکلاتی از
قبیل حمل کارت های پرداخت متعدد در کیف مشتریان ، نگهداری رسیدهای کاغذی
گوناگون،نبود یک سیستم خودکار ثبت سفارش ، نبود مدیریت برروی سیستم های پرداخت
و...تمایل زیادی برای ایجاد یک سیستم پرداخت الکترونیک
یکپارچه ،که هزینه وریسک مراودات را به شدت کاهش دهد
،وجوددارد .به عنوان نمونه ،بررسی که در GERMAN BANKآلمان صورت گرفت نشان میدهد هزینه یک تبادل بانکی از
طریق گیشه بانک به طور متوسط 2 دلار میباشد در حالی که ارایه همان خدمات از طریق
شبکه بانکداری موبایل تنها 15 سنت هزینه در بر دارد. به همین منظور ایده استفاده
از تلفن همراهبرای انجام تبادلات مالی در سال های اخیر همراه با رشد استفاده
ازاین فناوری و همچنین با گسترش موج استفاده از تکنولوژی RFID (3)در زمینه های مختلف واستفاده از آن در ساخت کارت های CNTACT LESSمنظور استفاده در پرداخت های با حجم کم ،بانک ها را به
فکر استفاده از این فناوری در ابزارهای موبایل انداخت تا به روش قدیمی حححمل کیف
پول وچک های بانکی برای همیشه خاتمه دهند .این تفکر منجر به پیدایش نوع جدیدیاز
فناوری RFID
بنام NFC (4)که با گوشی با گوشی های موبایل سازگار هستند،گردید. از ترکیب
این فناوری باسیم کارت موجود در گوشی موبایل واستفاده از الگوریتم رمز نگاری بر
روی سیگنال های RFIDمیتوان به سطح بالایی از امنیت دست یافت.همچنین دیگر
با محدودیت کارت های COTACT LESSاز
جمله شارژ مجددویا تهیه کارت جدید مواجه نبوده و با استفاده از سیم های CREDIT CARDدر گوشی موبایل میتوان بصورت ONLINE از حساب خود برداشت کرد .کشورهای بسیاری نظیر امریکا
،آلمان ،ترکیه ،کره جنوبی و....در حال حاضر در حال بهره برداری واستفده از
مزایای این سیستم میباشند.
NFCچیست؟
ارتباط میدان نزدیک یا NFC (near field communication)یک فناوری ارتباطی بی سیم با فرکانس بالا و دامنه
کوتاه میباشد که انتقال داده بین دستگاه را تا فاصله ای در حدود 10سانتی متر با
فرکانس MHZ 13.56وبدون نیاز به تنظیمات کاربر ،امکان
پذیر می نماید .برای اینکه دو دستگاه بتوانند ارتباط برقرارکنند کافی هست آنها
را در نزدیکی یکدیگر قرارداده که در این حالت اینترفیس NFCموجود در دستگاهها به صورت خودکار تنظیمات مورد
راانجام میدهد وارتباطبصورتpeer-to-peerبیندودستگاهبرقرارمیگردد.
این فناوری مبتنی برRFIDبوده ونمونه ساده توسعه
یافته ای از استانداردISO 14443که
استانداردی برای سیگنالهای RFID وکارت های contact lessمیباشد ،است که در واقع ترکیبی از اینترفس کارتهای
هوشمند وخواننده (raeder)در یک
دستگاه تشکیل شده است .اینقناوری همانطور که قادر است با سایر دستگاههای NFCارتبط برقرار نملید این توانایی را نیز دارد که با
خواننده های دیگر و کارتهای هوشمند منطبق با استاندارد ISO 14443ارتباط برقرار کند .بنابراین دارای قابلیت سازگاری
بالایی هستند وبرای استفاده از آن میتوان از زیر ساخت های contact lessموجود برای سیستم های حمل ونقل و پرداخت استفاده کرد
بنابراین هزینه راه اندازی ان بسیار پایین و به صرفه میباشد . نرخ تبادل اطلاعات
آن به Kb/s 424میرسد که همین امر قابلیت آن را برای
پرداخت ها با حجم بالا بسیار مناسب ساخته است .اولین استاندارد مربوط به NFCدر سال 2003ایجاد گردید که در ابتدا تنها به منظور
استفاده در ابزارهای مبایل طراحی شده بود ولی با گسترش استفاده از آن و بهینه
بودن بطور کلی سه کار برد اولیه و اصلی برای NFC عبارتند از :
-تبادلاتوپرداختهایسیارباامنیتبالا
-ارتباطاتبصررتpeer-to-peer
-دسترساطلاعاتدرحینحرکت
(بهعنوانمثالدسترسیبهاطلاعاتموجوددریکپوستر تبلیغاتی مجهز به این سیستم
در هنگام عبور از کنارآندرخیابانو...).
تاریخچهnfc
در سال های اخیر بانکداری الکترونیک
بسیار توسعه پیدا کرده است و اینترنت تبدیل به یکی از مهترینابزارهابرای تحققاین
امر گشته است که افراد را قادر میسازد به راحتی از طریق آن کالایا خدمات مورد
نظر خودرا سفارش و پرداخت های خودرا انجام دهند .باورود فناوری RFIDوگسترش دامنه فعالیت های آن و همچنین قابلیت ها و
امنیت بالای آن ،به منظور ایجاد سهولت هرچه بیشتر برای کاربران وعدم وابستگی آن
ها به کامپیوترهای شخصی از آن در صنعت بانکداری استفاده گردید تا کاربران
بتوانند از طریق کارت های مجهز به این فناوری عملیات های پرداخت دریافت وجه خود
راانجام دهند که این کارت ها خود به دو نوع تقسیم میشوند :کارت هایی که باید آن
ها را درون دستگاه خواننده قراردادتا بتوان وجه را دریافت ویا پرداخت کرد مانند
کارت های مورد استفاده در دستگاههای خود پرداز و پایانه های فروش (POS) .نمونه دیگر این کارت ها،کارت های contact lessمیباشند که همانطور که از نام آن پیداست بدون نیاز به
تماس فیزیکی با دستگاه وتنها با قراردادن کارت در نزدیکی دستگاه می توان عملیات
انتقال اطلاعات ویا دریافت و پرداخت را انجام داد. این روش دارای مزایای بسیاری
ازجمله افزایش سرعت عملیات ،امنیت بالاتر و...میباشد .پس از آن با ایجاد قابلیت
انتقال وجه از طریق اینترنت وکامپیوترهای شخصی وسپس افزایش تمایل کاربران به
استفاده از گوشی های همراه و ارایه خدمات اینترنت به کاربران سیار این امکان
فراهم گردید که بتوان خدمات مربوط به انتقال وجه را از طریق گوشی هایا سایر
ابزارهای موبایل به کاربران ارایه دادکه این کار در ابتدا از طریق سیستم پیام
کوتاه انجام میگرفت ولی با ظهور فناوری RFIDوقابلیت های بالای آن صاحبان این صنعت رابه فکر انداخت
تا بتوانند به نحوی از این فناوری جدید و کارآمد برای بهینه کردن عملیات های
بانکی وارایه آنها از طریق گوشی های همراه استفاده کنند که همین امر منجر به
ایجاد فناوریNFCگردید .بدین ترتیب کاربر میتواند براحتی با قراردادن
گوشی همراه خود در نزدیکی دستگاه دریافت و پرداخت عملیات مورد نظر خود را انجام
دهد که این خود منجر به افزایش امنیت در پرداخت نیز گردیده است بدین ترتیب که
علاوه بر الگوریتم های رمز نگاری ارایه شده بر روی کارت های NFC ،سیم کارت موجود در گوشی موبایل بهمراه PIN codeکاربر برای تعیین هویت کاربر وتایید عملیات پرداخت به
کار گرفته شد . استاندارد NFC در سال2005 شرکت نوکیا اولین گوشی همراه مجهز به Tagهای RFID را به بازار ارایه کرد.
ارتباط بازاریابی با بانکداری الکترونیک
فناوری اطلاعات، مرزهای فکری و عملی را در جامعه‌های سنتی شکسته‌است و زمینه مناسبی را برای رشد فکر و
خلاقیت و پویایی بخشیدن به کسب و کار فراهم کرده
است. تلاش‌های بشر برای بهینه کردن امور کسب و کار در همه شغل‌ها و فعالیتهای جاری و درازمدت بدون
بهره‌برداری از فناوریاطلاعاتتقریباغیرممکنشدهاست.
گذار از عصر صنعتی و ورود به عصر ارتباطات
و اطلاعات نتایج جالب توجه و عمیقی در سازمانها برجای گذاشته است. سازمانها و بنگاه‌های اقتصادی به
دلیل دورنماندن از فرآیندهای رقابتی از جمله جایگاه‌هایی هستند که همیشه در فرآیندهای گذار بیشترین یا
بهتر بگوییم اولین تاثیرهارامی‌پذیرندوخودراباتغییراتهماهنگمی‌سازند.
در این شرایط
پیچیدگی و سرعت بالای کارها و امور جاری و نیاز به ارتباطات سریع و دقیق در شرکتها و بنگاه‌های
اقتصادی در ابعاد داخلی و بین‌المللی باعث شکل‌گیری ضرورت وجود نظام‌هایکلاناقتصادیموردتاییددرابعادبین‌المللیبود.
نظام‌های بانکی و بیمه‌ای به
عنوان ارگان‌هایی که ارتباط مستقیمی با موضوع توسعه در ابعاد جهانی، اقتصاد خدماتی دانش‌محور و
فناوری اطلاعات داشتند خواه ناخواه برای تطبیق خود با شرایط بازار و عقب نماندن از رقابت بسیار سخت در
ارائه خدمات به مشتریان چاره‌ای جز گرویدن به
جنبش کاربردی کردن فناوری اطلاعات در خدمات
بانکداری نداشتند.
حاصل این تلاش همه جانبه رسیدن به
مفهوم جدیدی برای عصر اطلاعات است به نام بانکداری الکترونیک که به مفهوم جدیدی از روابط‌عمومی
در بانکداری نیز منجر خواهد شد.
بانکداری الکترونیک به عنوان یک مفهوم عام در توسعه دیجیتالی خدمات بانکداری به شمار می‌رود و به همین دلیل
ممکن است در شناخت آن جزئی‌نگری‌ها و استنباط‌های
شخصی تاثیرگذار باشد.
مفهوم بانکداری الکترونیکی و
کارایی‌های آن، برای بسیاری از افراد هنوز به‌طور
کامل شناخته شده نیست و به همین دلیل هم بهره‌برداری بهینه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده برای توسعه
آن صورتنمی‌گیرد.
توسعه کسب و کار بر مبنای فناوریهای
الکترونیکی نیاز به مجموعه‌ای از مولفه‌های
زیر ساختی، فنی و مدیریتی دارد. به علت ارتباط زنجیروار عوامل و شاخص‌های کسب و کار الکترونیک
لازم است که برای بهینه شدن کاربری آنها به سطح مناسبی از دانش بهره‌برداری از این خدمات برسیم.
شاخص‌هایی همچون تجارت الکترونیک، بازاریابی الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، فناوری کارتهای
هوشمند مدیریت ارتباط با مشتریان CRM، برنامه‌ریزی منابع سازمان، هوشمندی سازمانی و مدیریت زنجیره تامین
هر چند ممکن است از نظر کارایی و ماهیت متفاوت باشند بنابراین بانکداری الکترونیک به عنوان یکی از
مهمترین زیرشاخه‌های کسب و کار الکترونیک از
دو جنبه بسیار مهم تشکیل یافته است. یکی توسعه خدمات الکترونیکی در شعبه
و دیگری در وب کهبااستفادهازفناوریاینترنتتوسعهیافتهاست.
با توجه به تاثیر گسترده
و عمیق تجارت الکترونیک در سیطره بر بازارهای
جهانی همچنین نظر به اهمیت مبادلات پولی و اعتباری در هر فعالیت تجاری- اقتصادی می‌طلبد که ابزارها و
بسترهای انتقال و تبادل پول نیز همگام و همسان با توسعه تجارت الکترونیک از رشد مناسب و مطلوبی
برخوردارشوند.
در این بین بانکها نیز برای جذب
مشتریان بیشتر و ایجاد گسترش و تنوع در خدمات خود بیکار نبوده‌اند و به سرعت خود را با فناوریهای
ارتباطات و اطلاعات همگام و همسو کرده‌اند.
بانکها در عرصه تحولات تجاری توجه جدی را برای ایجاد تحولات ساختاری در نظام‌های دریافت و پرداخت پول و
ایجاد تسهیلات در روند خدمات‌رسانی به مشتری کرده‌اند در واقع میتوان ادعا کرد یکی از دلایل اقبال
عمومی به تجارت الکترونیک توجه مدیران بانکها به اهمیت و لزوم این پدیده بوده است که در نتیجه به
گرایش و توجه جدی آنها برای فراهم کردن ساختاربانکداریباشیوهالکترونیکانجامیدهاست
آنچه خدمات بانکها را در استفاده از سیستمهای بانکداری الکترونیک متفاوت از روش‌های مرسوم میکند
گسترش کمی و کیفی در خدمات به مشتری است به عبارت
دیگر بانکداری الکترونیک این امکان را به مشتری میدهد تا از خدمات گسترده‌تر و متنوع‌تری برخوردار
باشد، ضمن اینکه بعد زمانی و مکانی تاثیری در کاهش یا افزایش خدمات‌رسانی به مشتری نخواهد داشت همچنین مشتری
میتواند بدون حضور فیزیکی در شعب بانک از هر محلی فعالیتهای مالی خود را کنترل کند، به طوری که چرخه
تجارت الکترونیک بدون بانکداری الکترونیک
ناقص و ناکارآمدخواهدبود.
بانکداری الکترونیکی یعنی اینکه ما بتوانیم خدمات و محصولات بانک را از طریق یک کانال توزیع
الکترونیکی مناسب و مطمئن از قبیل ماشینهای خودپرداز، تلفن (ثابت و متحرک)، اینترنت و هر کانال توزیع
الکترونیکی دیگری به دست مصرف‌کننده (مشتریان بانک/ خریداران/ فروشندگان) یا به گفته‌ای دیگر ذی‌نفعان آن
برسانیم و از این طریق امر خدمات‌رسانی به مشتریان بانک را تسهیل و حضور فیزیکی آنها را در بانک کاهش
دهیم به نحوی که در نهایت هم رضایت مشتری را داشته باشیم و هم نسبت به افزایش سودآوری بانک از طریق کاهش
هزینه‌ها اقدام کرده باشیم.
اگر بانک و موسسه‌های
پولی و اعتباری را یکی از ارکان نظام اقتصادی هر
کشوری بدانیم هرگونه امری که باعث تسهیل در امر تجارت و بازرگانی شود در نهایت باعث تسریع در امر توسعه اقتصاد
میشود.
آسان‌ترین راه افزایش سودآوری،
کاهش هزینه‌ها است و اگر با این فرض ادامه دهیم، افزایش سودآوری یعنی به دست آوردن منابع جدید و به دست
آوردن این فرصت از راه کاهش هزینه یعنی اینکه ما توانایی افزایش فعالیتها را خواهیم داشت و این امر در
نهایت حتی در بعد بسیار کوچک، توسعه اقتصادی را
به همراه خواهد داشت.
شاخه‌های
بانکداری الکترونیک
انواع مختلف بانکداری
الکترونیک عبارت‌اند از:
·
بانکداری
اینترنتی
·
بانکداری
مبتنی بر تلفن همراه و فناوریهای مرتبط با آن
·
بانکداری
تلفنی
·
بانکداری
مبتنی بر نمابر
·
بانکداری
مبتنی بر دستگاههای خودپرداز
·
بانکداری
مبتنی بر پایانه‌های فروش
·
بانکداری
مبتنی بر شعبه‌های الکترونیکی
کانالهای
بانکداری الکترونیک
برای ارائه خدمات بانکداری
الکترونیک کانال های متعددی وجود دارد که برخی از آنان عبارت‌اند از:
·
رایانه‌های
شخصی
·
کیوسک
·
شبکه‌های
مدیریت یافته
·
تلفن
ثابت و همراه
·
دستگاههای
خودپرداز
·
پایانه‌های
فروش
در روش شبکه‌های مدیریت یافته،
بانکها برای ارتباط با مشتریان خود از شبکه‌هایی که ایجاد شده؛ استفاده میکنند.
در روش اینترنت با رایانه‌های شخصی، بانک از طریق ایجاد یک پایگاه اینترنتی و
معرفی آن به مشتریان با آنها ارتباط متقابل برقرار کرده و ارائه خدمت میکند. در
روش بانکداری تلفنی، تلفن (اعم از تلفن ثابت و همراه)
وسیله ارتباطی بانک با مشتریان خود بوده و از این طریق خدمات بانکی عرضه میشود.
با استفاده از ماشینهای خودپرداز نیز بانکها میتوانند خدمات متنوعی از قبیل برداشت نقدی، سپرده گذاری، انتقال وجوه، پرداخت صورتحساب، قبوض و غیره را
به مشتریان خود ارائه دهند.
مزایای
بانکداری الکترونیک
مزایای بانکداری الکترونیک را
میتوان از دو جنبه مشتریان و موسسات مالی مورد توجه قرار داد از دید مشتریان میتوان
به صرفه جویی در هزینه ها، صرفه جویی در زمان و دسترسی به کانال های متعدد برای
انجام عملیات بانکی نام برد.
از دید موسسات مالی میتوان به
ویژگی هایی چون ایجاد و افزایش شهرت بانکها در ارائه نوآوری، حفظ مشتریان علی
رغم تغییرات مکانی بانکها، ایجاد فرصت برای جستجوی مشتریان جدید در بازارهای
هدف، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراری شرایط رقابت کامل را نام برد.
براساس تحقیقات موسسه Data
Monitor مهمترین مزایای بانکداری الکترونیک عبارت‌اند
از: تمرکز بر کانالهای توزیع جدید، ارائه خدمات اصلاح شده به مشتریان و استفاده
از راهبردهای تجارت الکترونیک. البته مزایای بانکداری الکترونیک از دیدگاه‌های
کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نیز قابل بررسی است. رقابت یکسان، نگهداری و جذب
مشتریان از جمله مزایای بانکداری الکترونیک در کوتاه مدت (کمتر از یکسال) هستند.
در میان مدت (کمتر از ۱۸ ماه) مزایای بانکداری الکترونیک عبارت‌اند از: یکپارچه
سازی کانالهای مختلف، مدیریت اطلاعات، گستردگی طیف مشتریان، هدایت مشتریان به
سوی کانال های مناسب با ویژگی های مطلوب و کاهش هزینه ها، کاهش هزینه پردازش
معاملات، ارائه خدمات به مشتریان بازار هدف و ایجاد در آمد نیز از جمله مزایای
بلند مدت بانکداری الکترونیک هستند.
خلاصه
مزایا
۱ـ امکان دسترسی مشتریان به دریافت خدمات بانکی بدون
حضور فیزیکی با ارتباطات ایمن.
۲ـ استفاده از اینترنت برای
ارائه عملیات و سرویس های بانکی و اعمال تغییرات انواع حسابهای مشتری.
۳ـ ارائه مستقیم خدمات و
عملیات بانکی جدید و سنتی به مشتریان از طریق کانال های ارتباطی متقابل
الکترونیک.
گستره
جهانی
براساس گزارش تحقیقاتی موسسه Data
Monitor (مرکز تجزیه و تحلیل اطلاعات بانکداری در اروپا) آمار استفاده کنندگان از
سیستم های بانکداری الکترونیک در هشت کشور فرانسه، آلمان، هلند، اسپانیا، سوئد، سوئیس و انگلیس از
۴.۵ میلیون نفر در سال ۱۹۹۹ به حدود ۲۲ میلیون نفر در سال ۲۰۰۴ رسیده است. در
سال ۲۰۰۵ بیش از ۷۵ درصد شرکتهای فعال در کشورهای توسعه یافته حداقل یکی از
خدمات بانکداری الکترونیکی استفاده میکنند.
فصل سوم
ارتباط گمرگ با
تجارت الکترونیکی
|
آمادگی
الکترونیک، پیش‌شرط تحقق تجارت الکترونیک
آمادگی الکترونیک یکی دیگر از پیش‌شرط‌های
تحقق تجارت الکترونیک است که مفهومی بسیار کلی در حوزه فناوری اطلاعات محسوب
میشود.
آمادگی الکترونیکی در قالب کلی (e-readiness score) چهار حوزه تجارت، بهداشت، آموزش و
هماهنگی‌های بین‌المللی و الکترونیکی را شامل میشود.
توجه به این موارد سطح کشورها را از لحاظ آمادگی الکترونیکی بالا می‌برد و در نتیجه رتبه آنها را در قیاس
با دیگر کشورهای جهان ارتقا می‌بخشد. این موارد عبارتند از: آگاهی از فضای
سایبر و انجام مطالعات استراتژیک برای حفاظت از این فضا، اجرای ابتکارعمل‌های
ملی برای سیاست‌گذاری امنیتی و سیاست‌گذاری در حوزه IT، توسعه سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای امنیتی، توسعه پارک‌های
فناوری و شرکتهای سازنده نرم‌افزار.
تحقق تجارت الکترونیکی منوط به آماده‌سازی
زیرساخت‌های لازم و تحقق محورهای کلیدی است. در ایران در برنامه 5 ساله چهارم توسعه،
راه‌‌حل‌هایی برای پیدایش، تعامل و تکامل مفهوم مذکور با هدفرسیدنبهجایگاهدرنظرگرفتهشدهاست.
مرحله
پیدایش که حاکی از وضعیت حال حاضر ایران است، شامل مفهوم فرهنگ‌سازی
و معرفی و تاسیس وب‌‌سایت‌های مختلف با هدف اطلاع‌رسانی کلی است. هم‌اکنون در ایران اطلاع‌رسانی به کاربران از سوی
سازمان‌های گوناگونی انجام میشود. مرحله تعامل نیز به معنای تعامل الکترونیکی با سازمان‌های مختلف از طرف
کاربران، تعامل دوجانبه بیرونی از طریق پست
الکترونیک و با استفاده از فناوریهای مختلف تراکنش است و در مرحله تکامل، کیفیت
و کمیت خدمات، تقویت میشود. بنابراین انتهای برنامه 5
ساله چهارم توسعه، مصادف با تحقق کامل تجارت الکترونیکی در ایران خواهد بود.
لزوم توجه به گمرک الکترونیک
یکی از جنبه‌های تحقق تجارت
الکترونیک که در ایران مورد کم‌توجهی قرار گرفته، بحث گمرگ الکترونیک است.
امروزه در بسیاری از کشورهای جهان استفاده از سیستم گمرک الکترونیک به منظور
تسهیل تجارت الکترونیک آغاز شده است و برخی از آنها سابقه‌ای 20 ساله در این
زمینه دارند. برای مثال، ژاپن یکی از کشورهای پیشتاز در این زمینه است و سیستم
گمرک الکترونیکی آن بر مبنای یک سیستم تک‌پنجره‌ای یا تک ایستگاهی به دو بخش
هوایی و دریایی تقسیم‌بندی شده است. سیستم گمرک الکترونیک ژاپن به نام NACCS از سال 1987 اجرا و پیاده‌سازی شد. در ابتدا در بخش
هوایی 10 فرودگاه و 241 کاربر خصوصی را دربر میگرفت و هم‌اکنون 95 درصد از اظهارنامه‌های
صادراتی و وارداتی از این طریق انجام میشود.
در بخش دریایی نیز که از سال 1991 افتتاح شد 120 بندر و 958 کاربر خصوصی
تحت پوشش قرار گرفته و 96 درصد از اظهارنامه‌ها و وارداتوصادراتنیزازاینطریقانجاممی‌شود.
هم‌اکنون
بیش از 30 قانون در خصوص واردات و صادرات در کشور ژاپن وجود دارد و اولین گام این کشور با هدف اجرای سیاست گمرک
الکترونیک، کامپیوتری کردن قوانین و مقررات در این حوزه
بوده است. ساختار گمرک ژاپن طی سالهای اخیر به سرعت گسترش یافته و
مرحله امکان‌سنجی توسعه ساختار گمرک ژاپن از دو سال
پیش آغاز شده است و تا پایان سال 2009 یک سیستم نوین در زمینه گمرک در ژاپن
ایجاد خواهد شد. کارشناسان معتقدند تجربه 30 ساله ژاپن نشان میدهد که گمرک یک نظام کنترلی به شمار می‌رود و نکته
اصلی در پیاده‌سازی بهینه گمرک الکترونیک توجه به نظرات و دیدگاه‌های
بازرگانان در بخش خصوصی فعال در این حوزه است. این
کار عامل مهمی در به حداقل رساندن هزینه‌های ملی خواهد بود. به نظر میرسد ضروری است
که این مسئله در کشور ما نیز به طور جدی‌تر مورد توجه قرار گیرد.
|
فصل چهارم
امنیت در تجارت الکترونیکی
پرداخت الکترونیکی
|
پرداخت
الکترونیکی ارزانتر از پرداخت نقدی!
یکی از اصلی‌ترین بخشهای یک سایت
تجارت الکترونیک، انجام عملیات پرداخت روی اینترنت است. روش‌های مورد استفاده
و پرداخت در تجارت الکترونیک که بین دو شرکت شکل می‌گیرد (B2B) با روش‌های پرداخت بین اشخاص و شرکتها (B2C) متفاوت است. بیشتر شرکتها از مکانیزم‌هایی مانند EFTs یا EDI برای این منظور استفاده میکنند.
فروشندگان باید به مشتریان خود
انتخاب‌های مطمئن و راحتی را برای نحوه پرداخت ارایه دهند، برای این منظور
باید توجه کرد که کدام انتخاب بهترین نتیجه را برای مشتری و واحد تجاری در
بردارد.
صرف‌نظر از تفاوت این سیستمها از
جهات مختلف فنی و اقتصادی، پرداخت‌های الکترونیکی ارزانتر از پرداخت به صورت
نقد یا پرداخت با ابزارهای دیگر از قبیل چک هستند. هزینه صرفه‌جویی شده، زمانی
قابل توجه خواهد بود که تعداد استفاده‌کنندگان از پرداخت الکترونیک افزایش
یابد. برای مثال، اگر شرکت مخابرات را در شهر بزرگی مانند تهران با حدود 5
میلیون مشترک در نظر بگیریم که هر کدام در ماه یک قبض تلفن دریافت میکنند در
یک سال هزینه صرفه‌جویی برای 60 میلیون قبض ارسالی با در نظر گرفتن هزینه
تهیه، صدور و تحویل هر قبض 2000 ریال برابر با 120 میلیارد ریال خواهد بود.
اثرات سوء محیطی نیز در این مسئله قابل اهمیت است. 60 میلیون کاغذ قبض مستلزم
قطع 2200 درخت تنومند است که هزینه و انرژی مصرف شده برای مراجعه به بانک و
هزینه‌های بانک را نیز باید به آن افزود.
امروزه چهار روش اصلی برای پرداخت
پول در هر دو تجارت سنتی و تجارت الکترونیک B2C عبارتند از:
پول نقد، چک،
کارتهای اعتباری
(Credit card)
و کارتهای بدهی (debit
card).
این روش‌ها در شیوه‌های سنتی و دستی
استفاده میشوند. شیوه‌های دیگری از پرداخت الکترونیک نیز وجود دارند که از آن
جمله میتوان به اقساط وام‌هایی که به طور خودکار از حسابهای الکترونیک
مشتریان برداشت میشود اشاره کرد. این شیوه در ایران بتازگی توسط بانک مسکن
آغاز شده است.
یکی دیگر از روش‌های پرداخت
الکترونیک استفاده از نوعی پول الکترونیکی به نام اسکریپ (Scrip) یا رسید موقت است که شرکتها آن را تولید میکنند. اسکریپ را
نمی‌توان برای نقد کردن پول به کار برد و فقط برای خرید محصولات شرکت ارایه‌دهنده
استفاده میشود. اسکریپ در واقع به بن هدیه شباهت دارد که در فروشگاههای
مخصوص شرکت ارایه‌دهنده بن قابل خرج کردن است.
با این حال عمومی‌ترین شیوه پرداخت
الکترونیک در خارج از ایران کارتهای اعتباری و در داخل ایران کارتهای بدهی
است. تحقیقات اخیر نشان میدهد که 85 درصد
خریدهای اینترنتی در دنیا از طریق کارتهای اعتباری انجام میشود.
|
خطرات احتمالی تجارت الکترونیک را به حداقل برسانید.
با شناسه اینترنتی که ایجاد نموده و سایتی که ساخته اید اکنون نوبت آن
است که ویترین آنلاین خود را به به وسیلهای برای یک کسب و کار موفق اینترنتی
مبدل کنید. برای این کار باید موفق به جلب اعتماد مشتریانتان شوید. 85% استفاده
کنندگان وب که از آنها نظر سنجی شده اعلام داشته اند که بعلت مشکلات امنیتی،
ارسال اطلاعات کارت اعتباریشان به اینترنت برایشان نا خوشایند است. بازرگانانی
که بتوانند امنیت سایت خود را به اثبات برسانند و اعتماد آن دسته از مشتریان را
جلب کنند می توانند بازار آنها و وفاداریشان را به دست بیاورند و همچنین برای
خود معروفیتی دست و پا کنند تا سهمی از بازار را به دست بگیرند و فروش خود را
گسترش دهند.
مخاطرات (ریسکها) ی تجارت الکترونیک
در خرده فروشی سنتی، خریداران ریسک استفاده از کارتهای اعتباری خود را در
فروشگاههای معمولی می پذیرند زیرا آنها میتوانند کالای مورد معامله را ببینند و
لمس کنند و راجع به فروشگاه در نزد خود داوری کنند. اما در اینترنت بدون آن
نشانه های فیزیکی، برای خریداران خیلی مشکل تر است تا امنیت سیستم تجاری شما را
تشخیص دهند. همچنین در اینترنت خطرات امنیتی مهمی نیز خود نمایی می کنند.
کلاهبرداری. هزینه پایین ساختن یک وب سایت و سادگی کپی کردن صفحات موجود به روی
سایت، به سادگی امکان ساخت سایتهای غیر قانونی را که به نظر توسط یک شرکت ثبت
شده و معتبر هدایت میشوند، ایجاد میکند. در حقیقت هنرمندان جنایتکار بصورت
نامشروع اطلاعات کارتهای اعتباری دیگران را بوسیله ایجاد وب سایتهای به نظر حرفه
ای که از شرکتهای قانونی تقلید کرده اند بدست می آورند.
افشای غیر مجاز وقتی تراکنش معامله بصورت باز و بدون امنیت و کد گذاری مناسب به اینترنت
ارسال میشود، هکر ها خواهند توانست این تراکنش را جهت بدست آوردن اطلاعات حساس
مشتریان از جمله آگاهگان شخصی و/یا شماره های کارت اعتباری استراق سمع کنند
دستکاری غیر مجاز یک رقیب یا یک مشتری ناراضی ممکن است بتواند وب سایت شما را تغییر دهد،
بنابراین باعث از کار افتادن سرویس دهی به مشتریان بالقوه سایتتان شود.
تغییر اطلاعات محتویات یک تراکنش نه تنها ممکن است مورد استراق سمع واقع شود بلکه ممکن
است در مسیر نقل و انتقال تغییر نماید چه بصورت کینه جویانه چه بطور اتفاقی.
اسامی کاربران، شماره های کارتهای اعتباری، و میزان پرداخت ها که بدون امنیت
لازم و کد گذاری مناسب ارسال شده باشند همه آمادگی پذیرفتن چنین تغییراتی را
دارند.
راه حل اعتماد بر انگیز: Authenticated SSL
Certificates
در عصر تجارت الکترونیک، گواهینامه های دیجیتال Authenticated Secure
Sockets Layer (SSL) هویت قطعی و ایمنی لازم را برای ساختن
اعتماد میان دو طرف معامله در یک تراکنش آنلاین در شبکه های دیجیتالی، فراهم می
آورد. مشتریان بایستی مطمئن باشند که وب سایتی که با آن ارتباط بر قرار کرده اند
واقعی (اصلی) است و اطلاعاتی که آنها از طریق کاوشگرهای وب شان ارسال می کنند
خصوصی و محرمانه باقی می ماند.
وقتی یک معامله در دنیای دیجیتال یا دنیای فیزیکی
معمول اتفاق می افتد طرفین درگیر باید قادر باشند به سوالات زیر پاسخ بگویند:
· شما چه کسی هستید؟ (لازمه تشخیص
هویت)
· به کدام جامعه تعلق دارید؟ آیا عضو
مورد اعتمادی هستید؟ (مورد اعتماد شرکت)
· چگونه می توانید هویت خود را اثبات نمائید؟
(تایید هویت)
سه عنصر کلیدی برای جلب اعتماد خریداران و اطمینان از یک تراکنش آنلاین
عبارتند از:
کد گذاری: تجاری که در مورد تجارت الکترونیکی جدی هستند باید یک تجارت الکترونیک
امن را بطور کامل بر پایه فن آوری کد گذاری بنا نمایند. کد گذاری (Encryption) فرآیند تبدیل اطلاعات برای
تغییر شکل آن به صورت غیر قابل فهم برای همه بجز برای گیرنده اطلاعات می باشد که
زمینه سلامت و پوشش مورد نیاز تجارت الکترونیک را برای اطلاعات رد و بدل شده
فراهم می آورد.
تایید صحت (Authentication): اگرچه بعضی از صادر کنندگان گواهینامه های دیجیتالی (
Certificate Authorities) (CAها یا 'امضا کنندگان (signers)' گواهینامه های دیجیتالی)،
اعتقاد دارند که کد گذاری تنها کافی است، ضروری است که وب سایت شما علاوه بر
آن تایید اعتبار نیز شده باشد. این موضوع باعث افزایش اعتماد بازدید کنندگان
سایت نسبت به شما و سایتتان می شود. تایید اعتبار به این معنا است که یک مرجع
معتبر می تواند تایید نماید که شما همانی هستید که ادعا می کنید. برای اثبات
اینکه تجارت شما تایید شده است، سایت شما نیاز به این دارد که توسط بهترین فن آوری
موجود کد گذاری و تایید اعتبار ایمن شده باشد.
گواهینامه های الکترونیکی: گواهینامه الکترونیکی یک پرونده (file) الکترونیکی می باشد که
بصورت یکتا اشخاص و وب سایتها را بر روی اینترنت تعیین هویت می نماید و ارتباطات
مطمئن و محرمانه را مقدور می سازد. آنها همانند دسته ای از گذرنامه های دیجیتال
و یا گواهینامه ها عمل میکنند. تجربه ایجاد گواهینامه های SSL تعیین هویت نشده کاربران آنلاین را در
معرض فروشگاههای غیرقانونی که در اینترنت فعالیت میکنند بی پناه باقی میگذارد.
گواهینامه های رسمی SSL بازدید
کنندگان سایت شما را قادر میسازد تا:
· با شما بصورت کاملا ایمن بدون
احتمال استراق سمع (بطور محرمانه) و یا تغییر اطلاعات ارسال شده در هنگام ارتباط
بدون امکان ردیابی (صحت اطلاعات) ارتباط برقرار نمایند.
· بررسی نمایند که در حال داد و ستد
با شما هستند و نه یک سایت متقلب [که احتمالا از اسم و لوگوی شما در سایت خود
استفاده نموده است.] (سندیت).
گواهینامه های رسمی SSL چگونه کار میکنند
گواهینامه های رسمی SSL
(Authenticated SSL Certificates) این امکان را برای گیرنده ی پیام
الکترونیکی فراهم میکند تا از ماهیت فرستنده و صحت اطلاعات دریافت شده اطمینان
حاصل نماید. اساس صدور گواهینامه های SSL با اطمینان بالا برای شرکتها جهت وب
سایتهایشان بر سه اصل بسیار مهم زیر برای شناسایی و تائید، استوار است:
تائید اینکه شرکت معرفی شده در گواهینامه حق استفاده از شناسه دومین (Domain
Name) آورده
شده در گواهینامه را دارا میباشد.
تائید اینکه شرکت معرفی شده در
گواهینامه یک شخصیت حقوقی [شناخته شده] است.
تائید اینکه شخصی که از طرف شرکت درخواست گواهینامه SSL را نموده است برای این کار
مجاز بوده است.
وقتی
بازدیدکنندگان وب به سایتها متصل میشوند، به دو نوع سرور برخورد می کنند. اگر به
سرورهایی برخورد کنند که ایمن هستند، پیغامی دریافت می نمایند که این مسائله را
به آنها نشان میدهد (یک علامت قفل بسته شده و عبارت 'https' در URL). بطور مشابه اگر با سروری برخورد کنند که
ایمن نباشد به آنها اخطار داده خواهد شد. یک سرور ایمن واقعی سروری است که یک
گواهینامه SSL رسمی داشته باشد. این
گواهینامه رسمی به کاربران می گوید که یک شخص سوم بی طرف و قابل اعتماد تائید
نموده است که این سرور متعلق به شرکتی است که ادعای آنرا نموده است. یک
گواهینامه رسمی معتبر به این معنا است که کاربران میتوانند اطمینان داشته باشند
که اطلاعات را بصورت محرمانه به جائی که می خواهند ارسال کنند ارسال میکنند.
یک وب مستر (Webmaster
سازنده سایتهای اینترنتی) درخواست گواهینامه را آماده می کند که شامل دو
کد رمز می باشد: یکی خصوصی و دیگری عمومی. وب مستر کد رمز عمومی را برای یک مرجع
صدور گواهینامه (Certificate Authority (CA))، مثل VeriSign ارسال می نماید. CA می باید مطمئن شود که گواهینامه را برای
همان شرکت [با نام و مشخصات داده شده] صادر مینماید. بنابر این CA باید مطمئن شود که:
· شرکتی که برایش گواهینامه را صادر میکند ثبت کننده
شناسه دومین (Domain
Name) ی است که
برایش درخواست گواهینامه نموده ااست. [این کار اطمینان میدهد که شرکت و یا شخص
دیگری بعدا نخواهند توانست آن شناسه را برای خود اختیار کند و یا از آن سوء
استفاده نماید]
· آن شرکت شرکتی ثبت شده در یک یا چند کشور میباشد.
· نام ثبتی شرکت همان نامی است که CA در گواهینامه می آورد.
· شخصی که درخواست گواهینامه را داده است در استخدام آن شرکت
میباشد.
زمانی که بررسی ها انجام شد و بازرسی های پس زمینه صورت گرفت، CA کد رمز عمومی را امضاء
مینماید و آنرا به وب مستر بازگشت میدهد و وب مستر هم آنرا بر روی سرور بارگزاری
میکند. زمانی که هر دو کد رمز خصوصی و عمومی با هم تطبیق کردند همانند یک زوج
تطبیق شونده [دو تکه یک پازل]، SSL شروع به کار مینماید. SSL مطمئن می شود که اطلاعاتی که
توسط یک سرور ارسال میشود با اطلاعاتی که توسط بازدید کننده دریافت میشود مطابقت
مینماید و هیچ تغییری در آن صورت نگرفته است.
امضای دیجیتال زیرساخت امنیتی تجارت الکترونیک است
|
کارشناس
گواهی دیجیتال مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت بازرگانی:
امضای دیجیتال زیرساخت امنیتی تجارت الکترونیک است.
زیرساخت‌های
امضای الکترونیک در ایران شرایط مناسبی دارد و در این عرصه در مقایسه با
کشورهای خاورمیانه وضعیت بهتری داریم و همگام با تکنولوژی سایر کشورهای جهان
در حال پیشرفتهستیم.
در حال حاضر در کشور مرکز ریشه‌ای دولتی صدور گواهی الکترونیکی تأسیس شده که
شرایط خوبی را برای پیشرفت تجارت الکترونیک فراهم آورد با تأسیس این مرکز که
اولین مرکز صدور گواهی الکترونیکی در کشور است تمامی اقدامات دسته‌بندی شده و
به شکل منسجم و منظم در حالپیشرفتاست.
ایجاد فضای دیجیتال جهت ثبت سفارش به صورت 10 هزار شناسه برای بازرگانان صادر
شده که این اقدام امکان سفارش‌پذیری به صورت آنلاین برای بازرگانان و تجار را
فراهم آورده است
ایجاد پست الکترونیکی امن با ایجاد 2 هزار شناسه و ایجاد SSL جهت ارتباطات امن با سایتهای تجارت الکترونیک از دیگر
اقداماتی است که در مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی بازرگانی صورتگرفته. .
برای توسعه اقدامات الکترونیکی در کشور باید زیرساخت‌های امنیتی تجارت
الکترونیکی و خدمات دولتی در کشور فراهم شود و بسترهای مناسب آماده شود و هر
سیستمی با خود را با سیستم‌هایالکترونیکیسازگارکند.
با تأسیس مرکز میانی صدور گواهی دیجیتال همگام با تکنولوژی سایر کشورها در این
عرصه گام برمی‌داریم و حتی در خاورمیانه با توجه به تکنولوژی بالای استفاده از
گواهی دیجیتال و امنیت این امر از سایر کشورها دارای وضعیت مناسب‌تری هستیم و
به صورت موازی وهمگام با سایر کشورهای جهان در حال پیشرفت هستیم.
|
افزایش کلاهبرداری در بخش تجارت الکترونیکی
|
افزایش کلاهبرداری باعث ضرر 8/2 میلیارد دلاری بازار جهانی تجارت الکترونیک
شده است.
طی سال گذشته میزان ضررهای بازار
جهانی تجارت الکترونیکی (E-COMMERCE) از کلاهبرداری به سقف 8/2 میلیارد دلار رسید که این رقم 8
درصد بیشتر از آمار سال گذشته بود.
نرخ ضررهای این بخش از کلاهبرداری طی سال 2005 حدود 6/1 درصد از مجموع عواید
این بازار بود. میزان ضررهای کلاهبرداری با فروش آنلاین بین 5 تا 25 میلیون
دلار در سال طی سال گذشته از 5/1 درصد به سقف 8/1 درصد رسید.
میزان ضرر با فروش آنلاین بیش از 25 میلیون دلار در سال نیز از رقم 1/1 درصد
به سقف 2/1 درصد رسید. طبق بررسیها ترس از افزایش کلاهبرداری در بخش تجارت
الکترونیک سفارشهای آنلاین این بخش را بیش از 9/3 درصد کاهش داده است.
|
فصل پنجم
رشد IT و ICT اثرات
قابل مشاهده فراوانی بر اقتصاد پیشرفته داشته که رشد تجارت الکترونیکی وافزایش
حجم اطلاعات و گردش و سریع تر آن و افزایش شمار کاربران اینترنت و... را نیز در
پی دارد .
با توجه به بررسی های موسسه تحقیقاتی Forrester و رشد
سریع و روز افزون تجارت الکترونیک در کشورهای پشرفته و مزیتهای رقابتی حاصل از
آن ، لازم است که کشور های در حال توسعه به منظور حضور در بازار رقابت جهانی
سریعاً در استراتژیهای تجاری و بازرگانی خود تجدید نظر اساسی کنند . این موسسه
تحقیقاتی پیش بینی می کند که رشد تجارت الکترونیکی از 354 میلیارد دلار در سال
2001 به حدود 10 تریلیون در سال 2005 برسد .همچنین تحقیقات EITO نشان می
دهد که تجارت از طریق اینترنت در 5 کشور صنعتی اروپا یعنی انگلستان ، فرانسه ،
آلمان ، التالیا و اسپانیا از 6/171 میلیلرد یورو در سال 2001 به 3/1628 میلیلرد
یورو در سال 2005 می رسد که از رشدسالیانحدود77%برخورداراست.
جایگاه تجارت الکترونیک در ایران (E
- Commerce in Iran)
در ایران استفاده عمومی از اینترنت بیشتر در دانشگاه ها و به منظور انجام
امور تحقیقاتی است و مراکز ایجاد شده در شهرها نیز در سطح محدودی فعالیت می
نمایند و کاربران بیشتر به منظور الکترونیکی وتلفن از راه دور ، از اینترنت
استفاده می کنند . بعلاوه بسیاری از قوانین وبسترهای لازم برای تجارت الکترونیک
در کشور هنوز فراهم نگاشته است . بنایراین نیم توان انتظار داشت که تجارت
الکترونیک به سرعت در جامعه گسترش یابد . رتبه بندی EUI برای سال
2000 در زمینه تجارتالکترونیکدر60کشوردنیامؤیدهمینادعاست .
در این رتبه بندی که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در
کشورها نشان میدهد از دو شاخص کلی محیط تجاری وارتباطات استفاده شده است برای
شاخص محیط تجاری از 70 معیار مختلفی از قبیل گستردگی اقتصاد ، چشم انداز ثبات
سیاسی ، محیط نظارتی ، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه گذاری استفاده شده
است که بر اساس این شاخص نمره کشورما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد .
شاخص دیگراطلاعات است که از معیار هایی از قبیل گستردگی شبکه مخابرات و ارتباطات
و دیگر معیار های مبین وضعیت دسترسی به اینترنت مانند هزینه اتصال به اینترنت ،نرخ
سواد و ...تشکیل شده است . براساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که
رتبه 56 قرار دارد . در مجموعه دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 ازمیان
60کشوربررسیشدهاست
دلایل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در
ایران
دلایل متعددی را می توان در بیان علل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایران بر
شمرد که
مهمترین آنها عبارتند از :
·
نبود بسترها و تجهیزات شبکهای وارتباطی لازم برای دسترسی سریع و آسان
مردم به اینترنت
·
عدم وجود قوانین مدون ومصوب تجارت الکترونیک
·
فقدان نظام بانکداری الکترونیکی نوین در سیستم بانکی کشور
·
عدم وجود کارتهای اعتباری بین الملل و سایر کارتهای خرید الکترونیکی
·
عدم پشتیبانی بسیاراز شرکتهای تجاری فعال در زمینه تجارت الکترونیک از کشورمان و
همچنین عدم وجود مراکز و شرکتهای دولتی و خصوصی خدمات دهنده تجارت الکترونیک در
کشور
پایین بودن سطح آگاهی و توجه مردم به الکترونیک و فن آوری اطلاعات در کشور(عدم
فرهنگ ساری مناسب ) میباشد.
| 